Van verandering naar dynamiek. Uitdaging 6

Van machine denken naar mens denken.
 
Volwassenen denken in systemen omdat ze zijn vastgeroest in systemen. Systemen worden van jongs af aan al ingevoerd en opgelegd en om buiten de bestaande kaders te kunnen denken en doen is het belangrijk het systeemdenken los te laten.
 
Feedbackloop.
In deze werkvorm ga je samen met je team op zoek naar feiten, patronen en leermomenten. Deze werkvorm bestaat uit zes stappen en dat klinkt als een systeem. En dat klopt want met behulp van deze zes stappen ervaar je hoe het is de bestaande patronen en kaders te verlaten en de leerzone te betreden.
 
Problemen worden uitdagingen.
Bij het woord “probleem” schiet menigeen in de stress en anderen gaan gelijk over tot actie, zonder echt de kern van het “probleem” in kaart te hebben: de “kip zonder kop”- strategie. Om te voorkomen dat iedereen als ongeleide projectielen aan de slag gaan kun je gebruik maken van de feedbackloop: je zoekt samen naar de meest plausibele verklaring zonder een schuldige aan te wijzen. Dit laatste is erg belangrijk wat juist met de beschuldigende vinger wijzen kan leiden tot heftige reacties en onnodige verwijten in de onderstroom. Even ter opfrissing: daar waar visjes haaien worden. Daarnaast is het belangrijk dat je niet gaat zoeken naar oplossingen en zondebokken, of dat nu mensen of processen zijn: het gaat om de feiten.
 
Stap 1. Kies de uitdaging.
Jullie kiezen samen voor een thema dat als probleem wordt ervaring en brengen het in kaart door het verhaal zo compleet mogelijk te vertellen. Belangrijk is dat iedereen zich beperkt tot feiten en vertel het ook in de tijd. Belicht het van zoveel mogelijk kanten en breng alles in kaart door de informatie op een flipover te schrijven. Het is belangrijk dat je alles in kaart brengt, ook datgene waarvan je verwacht dat het onbelangrijk is. Pas later ga je selecteren.
 
Stap 2. Patronen ontdekken.
Kijk samen naar de patronen in het verhaal. In dit stadium kunnen emoties een rol gaan spelen en zijn mensen geneigd om schuldigen aan te wijzen. Waak er met z’n allen voor dat dit gebeurt.
 
Stap 3. De richting gevende vraag.
Deze vraag is feitelijk de vraag waarom het probleem een probleem is. Wederom niet zoeken naar oplossingen maar juist door te vragen ‘waarom à ondanks à terwijl à’ wordt de feedbackloop bekend. Met de richting gevende vragen ontstaan weer patronen en deze kun je samenvatten in feedbackloops.
 
Voorbeeld van een richting gevende vraag: waarom functioneert ons team onvoldoende ondanks alle samenwerking terwijl iedereen super gemotiveerd is.

Stap 4. Wat willen we echt?
In deze fase wordt gezocht naar het doel en de focus. Ook wordt in deze fase een beroep gedaan op ieders verantwoordelijkheid en rol. Je kunt vragen stellen als:

• Welke resultaten willen we echt?
• Wat is mijn persoonlijke verantwoordelijkheid?
• Wat zijn dan onze overtuigingen en veronderstellingen?
• Moeten we ons beeld veranderen, kijken we breed genoeg?
• Welke groepsdynamiek speelt er?
• Hoe komt het dat we…

 
Stap 5. Interventie.
Welke opties van handelen zijn er en welke passen het beste bij de oplossing en waarom? Laat het team zelf interventies inbrengen en ter discussie stellen.
 
Stap 6. Implementeren.
Denken is leuk, maar doen is nog veel leuker. Nu er oplossingen zijn bedacht is het tijd om die in de praktijk te brengen. Je leert opnieuw fietsen en daardoor ervaren hoe het is om iets nieuws te doen. Natuurlijk kun je successen vieren, dat hoort er bij, maar vier ook de fouten, want dat zijn de meest belangrijke momenten: de leermomenten.
   
Het doen is zo belangrijk omdat het doen het leerproces bevordert. Kinderen zijn van nature doeners, pas als ze groter worden en naar school gaan, worden ze gedwongen om te leren vanuit een systeem dat door volwassenen is bedacht. Echter, in de tijd dat zij experimenteren, denken ze niet maar doen ze, waardoor hun leercurve enorm groot is. Volwassenen daarentegen denken meer in oplossingen en experimenteren daardoor minder. De boodschap is dus: van denken naar doen.
 
Stap 7. Terugkijken.
Kijk terug om dit proces en analyseer en bespreek dit met elkaar: wat hebben we er van geleerd en wat willen we nog leren? Welke ervaringen hebben we opgedaan en hoe gaan we daar in de toekomst mee om?
 
Stap 8. Opnieuw starten.
Nu is het tijd om het machine denken overboord te gooien en te starten met mensen denken. Mensen zijn immers niet maakbaar: het zijn geen robots waar je bevelen instopt die vervolgens worden uitgevoerd. Mens denken is met elkaar aan de slag gaan: van denken naar daadwerkelijk doen en daarvan weer met elkaar leren.

Download hier het E-book Van verandering naar dynamiek: een reis in 24 etappes.

---