Maak gedragsverandering leuk

Soms rij je een straat in en zie je een woud van verkeersborden, waardoor je letterlijk door de bomen het bos niet meer ziet. Het aantal verkeersdrempels in woongebieden neemt hand over hand toe en alles wordt door de overheid in het werk gezet om een gedragsverandering in het verkeer tot stand te brengen: minder snel rijden. Dat dit de verkeersveiligheid ten goede komt, behoeft geen nadere toelichting, doch werkt het ook? Programma’s als ‘Wegmisbruikers’ en ‘Blik op de weg’ laten wekelijks zien dat er nog veel misdragingen op de weg plaatsvinden. Iedere aflevering verliezen één of meerdere automobilisten hun rijbewijs omdat ze te hard hebben gereden. Natuurlijk dragen dit soort programma’s bij aan een stuk bewustwording, maar dat is niet voldoende. De bedenkers van de ‘Fun Factory’ hebben een experiment bedacht om het rijgedag op een leuke manier te beïnvloeden. Klik hier voor een inspirerend filmpje.
 
   

Naast gevaarlijk rijgedrag wordt de afvalberg in Nederland ook steeds groter. Als enthousiast hardloper zie ik dagelijks het vele afval in de berm en op de stoep. Van verpakkingen van een bekende fastfood keten tot lege flessen, plastic verpakkingsmateriaal tot en met hele vuilniszakken aan toe. Afval dat niet alleen het straatbeeld vervuilt maar ook een bedreiging vormt voor natuur en milieu. En wat kost het nu om je afval even mee te nemen en in een afvalbak te deponeren? ‘Niets’ hoor ik je zeggen, en toch doen hele volksstammen dat niet. Stel dat je afval in de afvalbak deponeren leuk maakt, wat is dan het effect? En als je het inzamelen van lege flessen leuk maakt, wat is hiervan het effect? Maak de gedragsverandering leuk en mensen doen mee! Dat bewijzen deze voorbeelden over afval verzamelen en flessen inzamelen.
 
 

 
   

Tenslotte een ander, ogenschijnlijk minder belangrijk onderwerp: het bij binnenkomst vegen van de schoenen. Ik geef toe, als ik een winkel binnen kom, wil ik dat ook wel eens nalaten en als het buiten regent geeft dat een modderspoor met alle slipgevaren van dien. Als ik de enige klant ben, valt het misschien mee, maar je zult als winkelier dagelijks honderden klanten over de vloer krijgen die hun schoenen niet vegen… Stel dat het schoenen vegen nu ook leuk maakt, zou het gedrag dan veranderen? Be my guest.
 
Mensen willen wel veranderen maar niet veranderd worden, is een bekende uitspraak. We zijn een eigenzinnig volkje dat zich niet altijd de les laat lezen. Want waarom zou je 30 rijden als je gemakkelijk 50 kunt rijden? En waarom ’s nachts 120 rijden als er toch geen mens op de weg is? Maar als het leuk wordt of we kunnen iets verdienen, dan snel we snel bereid ons gedrag aan te passen. Of het gedrag in bovenstaande voorbeelden blijvend is, kun je je afvragen. Aan de andere kant, doe je niets, dan verandert er sowieso niets.
 
Wat kun je hier nu van leren als je kijkt naar veranderingen binnen organisaties? Reorganisaties hebben nu eenmaal grote impact en als er gedwongen ontslagen vallen helemaal. En die impact mag je ook niet negeren, sterker, die verdient alle aandacht. Maar daarna moet je als organisatie wel door. Soms zijn er ook kleinere gedragsveranderingen nodig, zoals vaker de trap nemen of het fietsen naar het werk bevorderen. Andere uitdagingen zijn het effectiever vergaderen en het bewuster eten in het bedrijfsrestaurant. Betrek je medewerkers bij het bedenken en uitvoeren van een dergelijke verandering en de leukste ideeën komen op tafel. Of alles uitvoerbaar is, is stap twee, maar de creativiteit van medewerkers is onbegrensd. Veel plezier!
 

---